Over  mij

Modelbouwer Dirk de Hek                                      

groot in detail 

Door Jan Heuf

De bouw van het nieuwe gemeentehuis op Terschelling moet nog worden gestart, maar het pronkstuk dat de centrale hal gaat sieren, is  al in een vergevorderde staat van ontwikkeling. In opdracht van het gemeentebestuur werkt modelbouwer Dirk de Hek (1960) uit Arnhem aan een object dat een markante gebeurtenis uit de rijke maritieme historie van Terschelling levendig moet houden. Ruim tweehonderd jaar geleden verging op de Terschellinger Gronden het goudschip 'Lutine'. Van dit legendarische vaartuig staat in de werkplaats van de Hek een model 1,15 meter op stapel.

Dirk de Hek zijn roots liggen op Terschelling. Via zijn vader leerde hij de mensen kennen die betrokken waren bij het maritieme wereldje op het eiland van de Brandaris. Urenlang stond hij op de steiger om de details van de schepen in zich op te nemen. Voor sleepbootkapitein Jan Doeksen bouwde hij zijn eerste modelletje van de 'Holland'(1) onder stoom. Van het 'honorarium' ter grootte van een tientje kocht hij gereedschap. Bouwdozen van bekende schepen volgeden. In 1993 maakte hij van zijn hobby zijn werk. Voor diverse musea restaureerde De Hek scheepsmodellen. Voor rederijen en werven bouwde hij nieuwbouwschepen. Een belangrijke opdracht was de bouw van de 'Zeven Provinciën'. De schepen die het havenbeeld van Terschelling beheersen, het zij in het echt of op oude foto's hielden zijn interesse. Dat mondde in 2003 uit in de bouw van - opnieuw - de Holland (1). Nu niet van papier mache' zoals destijds, maar volgens de werkwijze van de professionele modelbouwer.'Het schip ziet er spatzuiver uit', zegt conservator Gerald de Weerdt van museum 't Behouden Huys op Terschelling, opdrachtgever voor de bouw.

Samen met De Weerdt was De Hek dagenlang in het museum in touw om elk detail van deze van oorsprong Engelse mijnenjager in zich op de zuigen. De originele bouwtekeningen zijn verloren gegaan, foto's van het schip zijn schaars en de mensen die er op hebben gevaren, zijn er niet meer. Wat resteert is een stukje film, opgenomen door Polygoon, toen de 'Holland' met de duiktorens van Beekers in de weer was boven de vermeende strandingsplaats van de 'Lutine'. De Weerdt herinnert zich de dag, waarop we samen met Dirk de Hek 'filmpjes' zaten te bekijken, nog maar al te goed. Óm de paar seconde riep Dirk stop en dat hij met zijn neus op het scherm en was met potlood en papier bezig om ieder herkenbaar detail vast te leggen'.

Het speurwerk leverde interessante gegevens op over opbouw en deklay-out. Tijden heeft het tweetal zitten discussiëren over de functie van enkele merkwaardige pijpen op de machinekamer. Niemand die het wist, maar ze zijn wel degelijk aangebracht op het model - beelden liegen immers niet . Zonder dat er spantentekeningen beschikbaar waren reconstrueerden beiden vervolgens de karakteristiek lijnen van deze Doeksen-sleper.

 Perfectionist

'De Hek is een perfectionist', oordeelt de Terschellinger conservator. Hij gaat daarin zo ver dat je hem soms tot kalmte moet manen. Hij is in staat om de hele zaak weer te slopen als halverwege blijkt dat de lijnen niet kloppen. 'Volgens De Weerdt onderscheidt zich de kwaliteit van de Arnhemmer vooral in de details en de afwerking. 'Vaak zie je bij bouwers dat de romp er nog wel mee door kan, maar dan beginnen ze te rommelen. Blokken te grof, wanten te dik, reling niet strak. 'Het succes van dit model bracht hoteleigenaar Rijk van Veen van Hotel Oepkes op West-Terschelling op het idee een verkleinde versie van de laatste Holland van Doeksen te laten bouwen. De eigenaar wilde daarmee de relatie weergeven die zijn hotel altijd had met de schepen-in nood,, waarvan de geredden bij hem werden ondergebracht. Op een prominente plek in de eetzaal staat inmiddels een loepzuivere weergave van de Holland (IV). Zo levensecht dat het oud-kapitein Klaas van der Wielen van de 'Holland' tijdens de plechtige onthulling van het model tot ontroering bracht.       

En nu dus de 'Lutine'. Ook met dit schip heeft Dirk de Hek de nodige affiniteit. Ík hing als jongetje aan de lippen van mijn vader, als hij vertelde over het goud van de 'Lutine'. Hij was er bij toen de tin baggermolen  'Karimata' op zoek was naar de kostbare lading. 'Gerald de Weerdt stelde voor de bouw diens reconstructietekeningen beschikbaar. Detailtekeningen kwamen uit het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Het model zal waarschijnlijk worden zonder zeilen om meer zicht te krijgen op de dekken en de detail. De kanonnen worden gegoten en op de originele wijze op de dekken vertuid. Naast het schip komt een admiraal staan in de zelfde schaal als het schip - met een goudstaaf in zijn hand. Inmiddels heet Dirk de Hek de kiel gelegd, de stevens opgericht en de spanten geplaatst. Met de beplanking gaat hij binnenkort aan de gang. Dan moeten alle details nog worden uitgevoerd, zoals kaapstanders, kogelbakken, sloepen, klampen, masten, rondhouten en verstaging. Om in de trant van Gerald de Weerdt te spreken: 'Juist daarin onderscheidt zich de meester'.